Rama 4

* पुरा भारतदेशे अयोध्यानगरे दशरथ: नाम नृप: अभवत् /

previoulsy in-India in-Ayodhya Dasharatha named king was

* तस्य नृपस्य कौसल्या समित्रा कैकेयी इति तिस्र: भार्या अवर्तन्त /

of-that-king Kausalya, samitra, kaikeyi 3 wives existed

* ईश्वरस्य प्रसादेन दशरथस्य चत्वार: पुत्रा अजायन्त /

by-God's grace Dashratha's 4 sons were-born

* राम: लक्ष्मण: भरत: शत्रुघ्न: च इति /

Rama, Laksmana, Bharata, and Shatrughna

* रामस्य माता कौसल्या /

Rama's mother Kauslya

* लक्ष्मण: शत्रुघ्न: च सुमित्राया: पुत्रौ /

Laksmana and Shatrughna Sumitraya's 2sons

* भरत: च दैदेय्या: पुत्र: /

and Bharata Daideya's son

* एकदा केनचित् कारणेन प्रसन्न: दशरथ: दैकेयीम् अभाषत -

once by-some-cause-reason pleased-Dasharatha to-Daikeyi spoke

यत् त्वया इष्यते, तद अहं करिश्यामि इति /

what by-you wish, that i will-do

* तां नृपस्य वाचं श्रुत्वा कैकेयी अभा्षत -

king's speech having-heard Kaikeyi spoke

हे भर्त:, अद्य मया न किमपीष्यते,

hey husband, today by-me no ( swell)

किन्तु यदा मम काचित् इच्छा भविष्यति तदा अहं तुभ्यं कथयिश्यामि इति /

but when my some desire will-be

then i to-you will-tell

* बहो: कालात् अनन्तरं दशरथ: रामं युवराजं कर्तुम् ऐच्छत् /

from-how-much-time after Dasharatha

Rama crown-prince to-do wanted

* यदा पूर्व: राजा म्रियते तदा युवराज: राजा भवति /

when previous king died

then crown-prince king becomes

* मम मरणात् अनन्तरं राम एव राजा भवतु इति दशरथ: ऐच्छत् /

from-my-death after Rama king will-be, Dasharatha wanted

* दशरथ: रामं युवराजं कर्तुम् इच्छति इति

Dasharatha Rama crown-prince to-make wants

यदा कैकेयी अबोधत् तदा तस्या मन: क्रोधेन अनल इव अभवत् /

when Kaikeyi knew, then her mind with-anger fire like became

* मम पुत्र: भरत एव युवराज: भवतु इति सा अचिन्तयत् /

my son Bharata crown-prince will-be, she contemplated

* एवं चिन्तयित्वा सा दशरथाय अवदत् -

thus having-contemplated, she to-Dasharatha said

यत् अहम् इच्छामि तत् त्वम् करिष्यसि /

what i want, that you will-do

* तव वाचं स्मर /

your speech you-remember

* त्वं सत्यम् एव भाषस इति अहं मन्ये /

you truth say, i think

* मम पुत्र: भरत एव युवराज: भवतु /

my son Bharata crown-prince will-be

* कौसल्याया: पुत्र: राम: च चतुर्दश वर्षाणि वनाय गच्छतु इति मे इच्छा /

and Kausalya's son Rama, 14 years to-forest will-go, my desire

* यदि त्वं तथा न करिष्यसि

if you that-way no will-do

तर्हि तव वागसत्या भविष्यति त्वं च नरकं गमिश्यसि इति /

then your ( truth ) will-be, and you hell will-go

* तत् श्रुत्वा शोकेन दशरथ: अवदत् -

that having-heard, with-grief Dasharatha said

हे कैकेयि, अहं तव पुत्रं भरतं युवराजं करिष्यामि /

hey Kaikeyi, i your son Bharata crown-prince will-make

* किन्तु राम: मा वनाय गच्छतु इति /

but Rama not to-forest will-go

* कैकेय्या मन: पाषाण इव कठिनम् अजायत /

Kaikeya's mind rock like hard (was-born)

* सा अवदत् - हे नृप, भरत: युवराज: भवतु ,

she said - hey king, Bharata crown-prince will-be

राम: अपि वनाय गच्छतु इति /

Rama to-forest will-go

* तथा इति भाषित्वा दु:खेन दशरथ: रामाय अकथयत् -

so having-spoken, with-suffering Dasharatha to-Rama told

हे राम, त्वं न युवराज: भविष्यसि /

hey Rama, you no crown-prince will-be

* कैकेय्या वचनेन त्वं चतुर्दश वर्षाणि वनाय गच्छेति /

Kaikeyi's with-speech you 14 years to-forest should-go

* तथा इति भाषित्वा राम: सीतया लक्ष्मनेन च सह वनाय प्रातिष्ठत /

so, having-spoken, Rama with-Sita and Lakshmana to-forest set-out

* राम: वनं गच्छति इति श्रुत्वा दु:खेन दशरथ: अम्रियत /

Rama forest goes, having-heard with-suffering Dasharatha died

-----

* यत्र वने राम: सीतया लक्ष्मणेन च सह अवसत्

where in-forest Rama with-Sita and LakShmana dwelled

तत्र एव शूर्पणखा नाम राक्षसी वसति स्म /

there Shurpanaka named Demon lives

* स लङ्काया नृपस्य रावणस्य भगिती /

( from-of-Lanka ) king-Ravana's sister

* सा रामं दृष्ट्वा प्रसन्ना तस्मा अभाषत -

she Rama having-seen, pleased ( to-him ) spoke

हे राम, सुन्दर: त्वम् /

hey Rama, handsome you

* अहं तव भार्या भवितुम् इच्छामि /

i your wife to-become want

* आवाम् एतां सीतां परित्यज्य सुखेन जीविष्याव इति /

we2 this Sita ( having-abandoned) with-happiness we2-live

* तत् श्रुत्वा क्रोदेन राम: लक्ष्मणाय अभाषत -

that having-heard with-anger, Rama to-LakShmana spoke

हे लक्ष्मण, एतस्या राक्षस्या: कर्णौ नासिकां च शस्त्रेण कृन्तेति /

hey Lakshmana, this Demoness's ears and nose with-weapon cut

* भ्रातु: वचनं श्रुत्वा लक्ष्मण: शूर्पणखाया: कर्णौ नासिकां च शस्त्रेण अकृन्तत् /

brothers's words having-heard

LakShmana Shurpanaka's ears and nose with-weapon cut

* दु:खेन क्रन्दन्ती सा शूर्पणखा धावित्वा लङ्काम् अगच्छत् /

with-suffering screamed she having-run Lanka went

* भ्रात्रे रावणाय च अवदत् -

and to-brother Ravana said

हे भ्रात: पस्य मे कर्णौ नासिकां च /

hey brother, see my ears and nose

* तव अरे: रामस्य वचनात् तस्य भ्राता लक्ष्मण: मे कर्णौ नासिकां च अकृन्तत् /

from-your-enemy-Rama's-words his brother LakShmana

my ears and nose were-cut

* भ्रात:, कथं तव क्रोध: न जायते /

O brother, how your anger no born

* त्वम् अपि रामस्य भार्याम् अपहरेति /

you Rama's wife take-away

* तत: अनन्तरं रावन: रामस्य भार्यां सीतम् अपाहरत् /

thence afterwards Ravana Rama's wife Sita took-away

* सीतां मोचयितुं राम: लङ्कां गत्वा रावणम् अहन् /

Sita to-free Rama Lanka having-gone, Ravana killed

* रावणस्य भ्रातरं बिभीषणं लङ्काया नृपत्वे स्थापयित्वा

Ravana's brother Bibhisana of-Lanka ( as king ) having-put

राम: सीतया लक्ष्मणेन च सह पुन: अयोध्यानगरीम् अगच्छत् /

Rama with-Sita and LakShmana again Ayodhyana-city went

* तत्र स दशवर्षसहस्राणि राजा अभवत् इति रामायणकाव्ये कथ्यते /

there he 10000 years king was, in-Ramayana-story tells