chapter 26 class 2

1. ये बाला: बहूनि दिनानि विद्याम् अधीयते

boys who many days knowledge study

न च किमपि विदन्ति, तान् प्रति आचार्य: ब्रूते -

and not some know, them towards teacher speaks

हे बाला: , यूयं बलीवर्दा: इव स्थ /

hey boys, you bulls

परिश्राम्यन्तो अपि यूयं विद्यावन्तो न अभवत /

exerting even you-all wise not are

युश्माकं बुद्धि: नारिकेल: इव /

of-you-all intellect coconut like

तत्र विद्या नैव प्रविशति इति

there knowledge not dedicate-oneself

2. बाला: अब्रुवन् - हे पिशुन, यस्त्वम् अस्मान् द्वेक्षि,

boys spoke, hey wicked-person, you who us hate

तं त्वां वयं द्विष्महे इति

him you we hate

3. यदा राम: सीताम् वनेऽत्यजत्,

when Rama Sita in forest abandoned

तदा सा शृशम् अरोदीत्, किन्तु पतिं न अद्विष्ट

then she a lot cryed, but husband did not hate

4. वयं शत्रुषु न विश्वसिम:

we of enemies not trust

ये जना: अविद्यावन्त: शत्रूणां वचने विश्वसन्ति,

people who ignorent, in enemy's words trust

तान् पिशुना: शत्रव: सुखेन घ्नन्ति /

them wicked enemies with pleasure kill

अविद्यावत: शत्रून् हत्वा पिशुना: सुखेन शेरते /

ignorent enemies having killed wicked-people

with pleasure sleep

5. सर्वदा आपद: एव चिन्तयन्तो धनवन्त: न कदापि सुखेन शेरते /

allways disaster thinking rich

never with pleasure sleep

शत्रूणां बलं चिन्तयन्तो भूभृत: न कदापि सुखेन शेरते /

enemy's strength thinking king

never with pleasure sleep

ईश्वरम् एव पश्यन्त: मुनयो न कदापि शेरते /

God seeing sages never sleep

ते सर्वदा ईश्वरम् एव शंसन्त: वने आसते /

they allways God praising in forest sit

भगवान् बुद्ध: ईश्वर: न अस्ति इति

lord budda God not is

ब्रुवन् सर्वस्य दु:खस्य अन्तं पस्यन् वने आस्ते /

speaker of all suffering end seeing in forest sits

ये जनान् शासति ते शास्तार: भवन्ति /

people who teach they teachers are

बुद्ध: जनानाम् शास्ता /

Budda of people teacher

ये तं शास्तारं मन्यन्ते तेऽविद्यां घ्नन्ति /

they-who to the tought think they ignorance kill

6. पिता गृहे आस्ते इति मन्यमाना: बाला: सुखेन अस्वपन् /

father in house sits

thinking boys with pleasure slep

पिशुना: तु रात्रौ आगत्य गृहाणि दग्धुम् इच्छन्त: नगरं प्राविशन् /

but wicked-people in night having come

houses to burn wanting city had entered

केचित् पिशुना: आयान्ति इति पिता अवेत्, बालेभ्य: च अब्रूत् -

some wicked-people come

father knew and with boys spoke

हे बाला:, पिशुना: अस्मान् हन्तुम् आयान्ति इति वेद्नि /

key boys wicked-people us to kill they-come I-know

सर्वे वयम् अस्माद् गृहाद् बहि: निगूढा: स्थास्याम: /

everyone we from our house outside hidden stay

यदा च पिशुना: अस्मान् हन्तुं गृहं प्रवेक्ष्यन्ति,

and when wicked-people us to kill house enter (विश्)(future)

तदा वयं इदं गृहम् अनलेन धक्ष्याम: इति /

then we this house with fire

एवं स पिता तस्य पुत्रा: च सर्वान् पिशुनान् अघ्नन् /

thus the father and his sons all wicked-people die

7. य: मातरि न विश्व: इति, तस्मिन् माता कथं विश्वस्यात् /

who in mother not whole, in that mother how from whole

8. य: भूभृतं हन्यात् तं वयं सर्वे हन्याम इति वीरा: अब्रुवन् /

who king would kill him we all would kill, heros spoke

किन्तु स्वपन्तं नृपं कश्चित् सर्प: अहन् /

but sleeping king some snake killed

9. य: श्वसिति स जीवति , य: न जीवति स न श्वसिति /

who breathes he lives, who not live he not breathes

10. नृपो दासेभ्य: अब्रवीत् - प्रिय: अयं मे शुक: /

king to servants spoke, dear this my parrot

स मृत: इति यो मां ब्रूयात्, तं अहं हन्याम् इति /

he died, who to me would speak

him I kill

एकदा स शुको मृत: /

once the parrot died

तदा सर्वे दासा: ’क: अधुना नृपाय कथयेत्’ इति चिन्तयन्त: अरुदन् /

then all servants, who now to king would tell

thinking they-cried

अहं नृपाय कथयिष्यामि इति भाषित्वा कश्चित् धीमान् दास: नृपाय अब्रवीत् -

I to king will tell, having spoken,

some wise servant to king spoke

हे भूभृत्, तव प्रिय: शुक: सर्वदा एव स्वपिति /

hey king, your dear parrot allways sleeps

न किञ्चिद् ब्रवीति /

not any speak

न किञ्चिद् अन्नं अत्ति /

not any food eats

न वा श्वसिति इति /

nor breathes

नृप: अपृच्छत् - स: शुको जीवति वा मृतो वा इति /

king asked, the parrot live or dead

दास: अवदत् - तत् अहं न वेद्नि इति /

servant said, that I not know

नृप: अब्रवीत् -यो न ब्रवीति, न अन्नं अत्ति, न वा श्वसिति स मृत: एव इति /

king spoke, who no speaks, no food eats,

nor breathe he dead

भवान् सत्यं अब्रवीत् इति

lord truth spoke