29
·
asti brahmāraṇye karpūratilakas nāma hastī /
there-is in-brahma-forest Karpuratilaka elephant
·
tam avalokya sarve śṛgālās cintayanti sma /
him having-seen all
jackals thought
·
yadi ayam kenāpi upāyena mriyate
if this
by-some-stratagem dies
tadā asmākam etat dehena māsa-catuṣṭayasya bojanam bhaviṣyati /
then of-us
this by-body of-4-months food will-be
·
tatra ekena vṛddhaśṛgālena pratijńātam /
there by-an-old-jackal promised
·
mayā buddhi-prabhāvāt asya maraṇam sādhayitavyam
by-me from-intellect-superiority of-him
teath
to-be-accomplished
·
anantaram sas vaṅcakas Karpūratilaka-samīpam gatvā
afterwards that
cheat Karpūratilaka-near having-gone
sāṣṭāmgapātam praṇamya uvāca
8-limbs-prostration
having-saluted said
·
deva
dṛṣṭi-prasādam kuru
/ hastī brūte / ka: tvam kutas namāyāta /
sire, look-favour make elephant says
who you, whence
approached ?
·
sas avadat / jambukas aham sarvais vanavāsibhis paśubhis
he said
jackal i
by-all-forest-inhabiting-animals
malitvā bhavatsakāśam prasthāpitas /
having-met to-your-presence dispatched
·
yad vinā rājńāavasthātum na yuktam tad
atra aṭavīrājye
without which
king-to-remain not proper
that here in-forest-sovereignty
abhiṣektum bhavān sarva-svāmi-guṇopeta: nirūpitas /
to-be-inaugurated you all-lord’s-virtues-endowed selected
·
tad yathā lagnavelām na vicalati
that therefore lucky-moment not
passes-away
tathā kṛtvā satvaram ganyatām devena
so
having-done with-haste may-be-approached by-your-highness
·
tatas asau rājyalobhākṛṣṭas karpūratilaka:
thence sovereignty-desire-attracted Karpūratilaka
śṛgāladarśitavatrmanā dhāvan mahāpaṅke nimagnas /
on-jackal’s-way running in-great-mire immersed
·
tatas tena hastina uktam /
thence by-that
elephant said
·
sakhe śṛgāla kim adhunā vidheyam / pamke nipatitas aham /
friend jackal
what now to-be-done
? in-mud fallen i
·
parāvṛtya pasya / śṛgālena
vihasya
uktam /
having-tuened-back
look, by-jackal having-smiled said
·
deva
mama pucchakāvalambanam kṛtvā uttiṣṭha /
sire, of-me
tail-holding
having-done rise
·
yat madvidhasya vacasi tvayā pratyayas
because of-me-like in-word
by-you confidence
kṛtas tat anubhūyatām
aśaraṇam du:kham /
done that
may-be-suffered helpless pain
·
tad dhita-vacanam avadhīrya mahatā bhayena vimugdha iva
that friend’s-word not
regarding with-great-fear perplexed as-it-were
tam
jalāśayam utsṛjya pracalita: /
that water-reservoir having-left
·
mantharas calitas / te api hiraṇyakādayas
snehāt
aniṣṭam
Manthara went
they also Hiraṅyaka, etc.
from-affecction unwished
śamkamānās mantharam anugacchanti /
apprehending Manthara follow
·
prāpya tam grahītvā utthāpya dhanuṣi baddhvā
having-caught him
having-seized to-bow having-bound
dhanyas asmi iti abhidhāya bhraman kleśāt kṣutpipāsākula:
‘how-fortunate am i’ walking-about fatigue-hunger-thirst-troubled
sva-gṛhābimukham prayātas /
own-home headed
·
iti bahu vilapya hiraṇyakas citrāngalaghupatanakau āha /
thus much
having-lamented Hiraṅyaka to-Chitrāṅga-Laghup says
·
yāvat ayam vyādhas vanāt na ni:sarati
as-long-as this hunter
from-forest no goes-away
tāvat mantharam mocayitum yatna: kriyatām /
so-long Manthara to-rescue
an-effort may-be-made
· tau ūcatus / satvaram kāryam ucyatām /
they2 said
with-haste what-to-be-done may-be-told
·
hiraṇyakas brūte / citrāgas lalasamīpam gatvā mṛtam iva atmānam
Hiraṅyaka says
Chitrāga
to-water-near having-gone dead-like
himself
darśayatu kākas ca tasya apari sthitvā cańcvā kim api vilikhatu /
may-show, crow and
over-him having-stood with-beak
somewhat may-peck
·
nūnam anena lubdhakena tatra kacchapam
now
by-that-hunter there tortoise
parityajya mṛgamānsārthinā satvaram gantavyam /
having-left for-deer’s-flesh-desirous with-haste will-be-gone
·
tata: aham mantharasya bamdhanam chetsyāmi sannihite
thence i of-Manthara tie
i-shall-cut
having-approached
lubdhake bhavadbhyām palāyitavyam
hunter by-you
to-be-fled
·
citrāṅga-laghupatanakābhyām śīghram gatvā tathā anuṣṭhite sati
by-Chitrāṅga-Laghupatanaka
quickly having-gone, thus
accomplished being
sas vyādhas śrāntas pānīyam pītvā
the hunter,
tired, water having-drunk
taros
adhastāt upaviṣṭa: tathā vidham mṛgam apaśyat /
of-tree under
seated
in-such-a-condition deer saw
·
tatas kartarikām ādāya prahṛṣṭamanā mṛgāmtikam calitas /
thence knife
having-taken with-redoicing-mind
near-deer proceeded
·
tatra antare hiraṇyakena āgatya mantharasya bandhanam chinnam /
there meanwhile
by-Hiraṅyaka having-approached, of-Manthara tie
cut
·
sas kūrmas satvaram jalāśayam praviveśa /
that tortoise
with-haste water-reservoir entered
·
sas mṛga āsannam tam vyādham vilokya utthāya palāyitas /
the deer
near the hunter
having-perceived,
having-risen escaped
·
pratyāvṛtya lubdhakas yāvat tarutalam āyāti
having-returned hunter
while tree-foot approaches
tāvat kūrmam apaśyan acintayat /
then tortoise
not-seeing reflected
·
ucitam eva etat mama
asamīkṣyakāriṇas /
proper only
this for-me not-circumspectly-acting
·
tatas asau svakarma-vaśān nirāthas kaṭakam praviṣṭas
/
thence he
through-his-own-action disappointed camp
entered
·
mantharādayas ca sarve tyaktāpadas svasthānam gatvā
Mantharāda and
all freed-from-misfortune to-their-place having-gone
yathāmukham āsyitās //
happily remained