hh5
·
asti
kācanapuranāmni
nagare vīravitrama: rājā /
there-is in-Kācanapura-town Vīravikrama king
·
tasya
dharmādhikāriṇā
kaścit nāpita: badhyabhūmim
of-him by-law-officer some
barber to-execution-place
nīyamāna:
kandarpaketunāmnā
parivrājakena
sādhuhvitīyakena
being-led by-Kandarpaketu with-priest-who-had- merchant-as-companion
na
ayam hantavya iti
uktvā
vastrāmcale dhṛta: /
not he
to-be-killed having-said by-garment-skirt held
· rājapuruṣā:
ūcu: / kim
iti na ayam
vadhya:
king’s-men said
why thus no
he to-be-killed ?
·
sa:
āha / śrūyatām /
he says
let-there-be-listened
·
svarṇarekhām aham spṛṣṭvā
iti ādi paṭhati /
śvarṇarekhā i
having-touched etc. he-recites
·
te
āhu: / katham
etat / parivrājaka: kathayati
/
they say
how this ascetic relates
·
aham
simhaladvīpe
bhūtate:
jīmūta-keta:
putra: kamdarpaketu: nāma
/
i Simhala-dvīpa of-king
Jīmūta-ketu son Kandarp
·
ekadā
kelikānanāva-sthitena
mayā pota-vaṇij-mukhāt śrutam
yat atra
one-day with-pleasure-garden-sojourning by-me
from-boat-merchant’s-mouth
heard that here
samudra-madhye caturdaśyām āvirbhūta-kalpa-taru-tale
in-ocean-midst on-14th
(day of month)
at-an-appearing-kalpatree’s foot
ratnāvalīkimraṇakarburaparyamke sthitā sarvālamkāra-bhūṣitā
on-gem-rows’-lustre-variegated-couch resting
with-all-ornaments-decorated
lakṣmī: iva vīṇām vādayantī kanyā
kācit dṛśyata iti /
Lakshmī-like lute
playing maiden some
is-seen
·
tata:
aham pota-vaṇijam ādāya potam
āruhya tatra gata:
/
thence i
boat-merchant having-taken boat
having-ascended there gone
·
anantaram
tatra gatvā paryamke
arghamagnā tathā eva
sā avalokitā /
afterwards there
having-gone on-couch half-immersed
thus verily she
perceived
·
tata:
tallāvaṇyaguṇākṛṣṭena mayā
api tat paścāt gumpa:
datta: /
thence by-her-beauty-excellence-attracted by-me
also her-after jump
made
·
tat
anantaram kanakapattanam prāpya suvarṇapprāsāde
that afterwards
golden-city
having-reached in-a-golden-palace
tathā eva
paryamke sthitā vidyādharībhi: upāsyamānā
thus verily
on-couch resting, by-fairies attending
mayā alokitā tayā
api aham dūrāt eva
dṛṣṭvā
by-me seen
by-her also i
from-afar already having-seen (me)
sakhīm prasthāpya sādaram sambhāṣita: /
female-friend having-despatched, with-courtesy addressed
·
tat
sakhyā ca mayā
pṛṣṭayā
samākhyātam /
that by-friend
and by-me asked
(it was) told
·
eṣā
kamdarpakelināmna:
vidyādharacaktavartina:
she of-Kamdarp fairy-king
putrī
ratnamamjarī nāma pratijñāpitā vidyate
/
daughter Ratnamañjarī
(as)having-been-made-t-promise
is-known
·
ya:
kanakapattanam svacakṣuṣā āgatya paśyati sa:
eva
who golden-city with-his-own-eye having-approached sees,
he
pitu: agocara:
api mām pariṇeṣyati iti manasa:
samkalpa: /
of-my-father unbeknown
even to-me shall-wed
my-mind’s determination
·
tat
enām
gandharva-vivāhena pariṇayatu bhavān
/
that her
Gandharva-marriage
may-wed you
·
atha
tatra vṛtte gandharvavivāhe tayā
saha
now there
having-taken-place
Gandharva-marriage with her
ramamāṇa: tatra
aham tiṣṭhāmi /
delighting there
i stay
·
tata:
ekadā rahasi tayā
uktam /
thence one-day
in-private by-her told
·
svāmin
svecchayā sarvam idam
upabhoktavyam eṣā citragatā
husband, at-your-desire all
this to-be-enjoyed, this
painted
svarṇarekhā nāma
vidyādharī na kadācit sprṣṭvyā /
śvarṇarekhā fairy not ever
to-be-touched
·
paścāt upajātakautukena mayā
svarṇarekhā
svahastena spṛṣṭā
afterwards with-excited-curiosity by-me
Svarṇarekhā
with-my-hand touched
tayā citragatayā api
aham caraṇapadnena tāḍita
by-her painted
although I with-foot-lotus kicked
āgatya svarāṣdre patita: /
having-come-near
in-my-dominion fallen-down
·
atha
du:khārta: aham parivrajita: pṛthivīm
now grief-pained i
having-become-ascetic earth
paribhrāmyan imām
nagarīm
anuprāpta: /
roaming-about this
town reached
------
·
atra
ca atiktāmte divase
gopagṛhe supta: san
apaśyam /
and here
having-passed the-day, in-cowherd’s-house fallen-asleep being
i-saw
·
pradoṣasamaye suhṛdām pālanam kṛtvā
at-evening-time
of-his-friends
entertainment having-made
svageham
āgata: gopa: svavadhūm dūtyā saha
to-his-own-house approached
cowherd his-wife with-messenger with
kim
api mantrayamtīm apaśat
/
something deliberating saw
messenger telling
the cowherdess that
a man wanted
her
·
tata:
tām gopīm tāḍayitvā
stambhe baddhvā supta:
/
thence that
cowherdess having-beaten to-post
having-fastened fell-asleep
·
tata:
ardharātra etasya nāpitasya
thence at-mid-night of-this-barber
badhūrdūtī puna:
tām gopīm upetā avadat
wife-as-messenger again that
cowherdess approaching said
messenger-procuress is the
wife of barber
· tava virahānaladagdha: asau
smaraśarajarjarita:
of-you with-separtion-fire-burnt that-one
by-love-arrows-pierced
mumūrṣu: iva vartate
/
going-to-die almost
is
I have come to help you . I wil
bind my self in your place. Go satisfy
him and come back
-----------------------------------------
·
tathā
ca uktam /
and thus
said
·
rajanīcaranāthena khanḍite tamire niśi
/
by-ghosts’-lord(moon)
being-divided darkness at-night
·
yūnām namāmsi ivyādha dṛṣṭvā dṛṣṭvā manobhava:
/
of-young hearts
has-pierced, seeing the-mind-born (love)
·
tasya
tādṛśīm
avasthām avalokya
of-him such a state having-seen
parikliṣṭamanā:
tvam anuvartitum āgatā ?
with-grieved-mind you to-fetch
(I have) approached
·
tat
aham atra atmānam baddhvā taṣṭhāmi
then i
here myself having-bound stay
tvam tatra
gatvā tam samtoṣya satvaram āgamiṣyasi
you there
having-gone him having-comforted with-haste
will-come-back
--------------------------------------------------------------------
·
tathā
anuṣṭhite
sati sa: gopa:
prabudva: avadat /
thus accomplished being
that cowherd
awakened said
·
idānīm tvām
pāpiṣṭhām
jārāmtikam
nayāmi /
now you
wretch gallant-near i-lead
thinking the
messenger was his
wife
·
tata:
yadā asau na
kimcit api brūte
tadā kruddha: gopa:
/
thence when
she nothing even
says then enraged
cowherd
when messenger
said nothing, the cowherd became angry
·
darpān
mama vacasi pratyuttaram api
na dadāsi iti
uktvā
through-pride of-me
word answer even
not you-give having-said
kopena
tena karntrikām ādāya asyā
aṅgulī
chinnā /
with-anger by-him
knife having-taken, of-her
finger cut-off
·
tathā
kṛtvā puna: supta:
gopa: nidrām upagata:
/
thus having-done
again lying-down cowherd
sleep gone
·
atha
āgatya gopī dūtīm apṛcchat /
now
having-come-back cowherdess messenger
asked
·
kā
vārttā / dūtyā uktam
/
what news ?
by-messenger said
·
paśya
mām hastam eva
vārttām
kathayati /
behold me
my hand news tells
·
anantaram
sā gopī tathā
kṛtvā
atmānam baddhvā sthitā
/
thereupon that
cowherdess, thus having-done
herself having-bound stood
·
iyam
ca dūtī tām
chinnāṅgulīm gṛhītvā svagṛham praviśya sthitā
/
and that messenger
that cut-off-finger having-taken,
her-house having-entered stood
·
tata:
prāta: eva anena
nāpitena svavadhū:
then early
already by-this barber
his-wife
kṣurabhānḍam
yācitā satī kṣuram ekam prādat
/
for-the-razor-case asked being
knife one(only) gave
·
tata:
asamagrabhāmḍe
prāpte
samupajātakopa: ayam
then incomplete-case being-brought, with-excited-anger this
getting only one razer,
he became angry. Through razer into house, messenger
saying that his razer cut of her
finger
nāpita:
tam kṣuram dūrāt eva
gṛhe kṣiptavān /
barber that
knife from-afar inded
into-house threw
·
atha
kṛtārtarāva
iyam vina aparādhena me aṅgulī anena
now making-pain-cries she
without offence of-me
finger by-him
chinna
iti uktvā dharmādhikāri-samīpam enam
ānītavatī /
cut-off thus
having-said
justice-officer-near him led
messenger takes
barber to magistrate
·
sā
ca gopī tena
gopena puna: pṛṣṭa
avāca /
and that
cowherdess by-that cowherd
again asked said
·
are
pāpa ka: mām
mahāsatīm
virūpayitum samartha: /
oh wicked-one,
who me very-chaste
to-disfigure able ?
·
mama
vyavahāram akalmaṣam aṣṭau
lokapālā eva jānanti
/
of-me conduct stainless 8 world-guardians indeed
know
·
yadi
aham paramasatī syām
tvām vihāya anyam
if i
perfectly-chaste am, you
forsaking another
na
jāne puruṣa-antatam svapne
api na hi
bhaje tena dharmeṇa
no
know another man
in-dream even no
certainly favour under-that-condition
chinna
api mama aṅgula achinna
astu /
cut-off even
of-me finger uncut
may-be
·
mayā
tvam bhasma kartum
śakyase
by-me you
ashes be-made able
kimtu
svāmī tvam lokabhayāt upekṣe /
however my-lord
you from-world-fear i-forgive
·
pasya
manhastam
behold my-hand
·
tata:
yāvat asau gopa:
dīpam prajvālya tanhastam
avalokate
then while
that cowherd a-lamp
having-lit her-hand examines
tāvat
aṅgulā hastam avalokya
tat caraṇayo: patita:
then with-a-finger hand
having-seen that at-feet
fallen (said)
when he saw that
the finger was intact , he
fell at her
feet
dhanya:
aham yasya idṛśī bhāryā paramasādhvi iti /
happy i
of-whom such a wife
extremely-chaste
·
ya:
ayam āste sādhu: etat
vṛttāmtam api kathayāmi /
who here
stands merchant, his-history also
i-tell
·
ayam
svagṛhāt
nirgata: dvādaśa-varṣai: malayopakanṭhāt
he from-his-house departed
in-12-years from-Malaya-slopes
imām nagarīm anuprāpta: /
to-this-town come
·
atra
veśyāgṛhe
supta: /
here in-house-of-ill-fame (he)
slept
·
tasyā:
kuṭṛnyā gṛhadvāri sthāpitakāṣṭhaghaṭitavetālasya
of-that madam
at-house-door
of-placed-wood-carved-demon
mūrdhani ratnam
ekam utkṛṣṭam āste
/
on-head jewel
one excellent is-fixed
·
tatra lubdhenā anena
sādhunā
there by-greedy-this-merchant
rātrau utthāya
ratnam grahītum yatna:
kṛta: /
during-knight having-got-up jewel
to-take-away effort made
·
tadā tena
vetālena sūtra-samcārita-bāhubhyām
then by-that
demon with-the-by-threads-contraced-arms
was caught
by arms of statue that was operated by strings
pīḍita: sat nārtanādam ayam
cakāra /
squeezed being
pain-cry he made
·
paścāt utthāya kuṭṛnyā uktam
afterwards having-got-up by-the-mistress said
·
putra malayopakamtāt āgata:
asi /
son , from-Malaya-slope arrived
you-are
·
tat sarvaratnāni prayaccha
asmai na cet
anena na tyaktavya:
asi
therefore all-jewels
give-up to-this-one not
if, by-him no
to-be-released you-are
give
all our jewels to statue
or he will
not let you go
·
ittham iva
ayam ceṭaka: /
thus indeed
(is) this servant
·
tata:
anena sarva-ratnāni samarpitāni
then by-him
all-jewels surrendered
yathā ayam
apahṛtasarvasva: asmāsu
samāgatya milita: /
so that
he robbed-of-his-property to-us
coming-near was-met
having lost
everything he joined
me
·
etat sarvam
śrutvā rājapuruṣai: nyāye dharmādhikārī pravartita:
/
this all
having-heard by-king’s-men to(do)-justice justice-officer was-induced
officers ask
magistrate to give judgement
·
anantaram
tena
sā dūtī gopī
ca grāmāt vahi:
afterwards by-him
that messenger, cowherdess and,
from-village away
nir:sarite nāpita: ca gṛham gata:
/
driven barber
and home gone
barber’s wife
had her head
shaved
cowherd’s spouse
was exiled
madam
fined
merchant’s
possesions resored